Čini se da koristite stariju verziju Internet Explorera koja nije podržana. Savetujemo da ažurirate svoj preglednik na najnoviju verziju Microsoft Edgea ili da razmislite o korišćenju drugih preglednika kao što su Chrome, Firefox ili Safari.

li

Levostrana i desnostrana srčana slabost

Uloga srca kao pumpe je poremećena u svim oblicima srčane slabosti. Zavisno od toga koja je polovina srca više promenjena, razlikujemo levostranu i desnostranu srčanu slabost. Ukoliko postoji poremećaj funkcije i leve i desne strane srca, govorimo o globalnoj srčanoj slabosti.

Postoje različiti oblici srčane slabosti koje različito lečimo. Zbog toga je pre početka lečenja potrebno uraditi detaljan pregled kako bi se ustanovilo o kom se obliku srčane slabosti radi.

Srce ne može da pumpa dovoljno krvi kako bi zadovoljilo potrebe organizma.

Levostrana

  • Najčešći tip srčane slabosti
  • Srce gubi sposobnost da pumpa krv kroz telo nakon što se u plućima obogatila kiseonikom
  • Najčešći uzrok je koronarna bolest srca
Ljevostrano desnostrano srce

Desnostrana

  • Krv se nedovoljno obogaćuje kiseonikom u plućima
  • Najčešće je posledica levostrane srčane slabosti
  • Može biti uzrokovana i drugim stanjima uz zdravo levo srce

Levostrana srčana slabost

Šta je levostrana srčana slabost?

Kod slabosti pretežno leve strane srca, ono ne može više da pumpa krv kroz telo da zadovolji potrebe tkiva i organa. Zbog toga krv zaostaje između leve polovine srca i krvnih sudova pluća što može dovesti do nakupljanja tečnosti u plućima uz moguć razvoj plućnog edema. Sa druge strane, zbog nemogućnosti izbacivanja dovoljne količine krvi iz leve strane srca prema periferiji, tkiva i organi su slabije snadbeveni krvlju.

Kako možemo prepoznati levostranu srčanu slabost?

Bolest prvenstveno karakteriše otežano disanje – pacijenti se često žale na nedostatak vazduha, pogotovo u naporu.

Otežano disanje (dispneja) samo je jedan od simptoma koji nam ukazuje da leva strana srca ne pumpa krv u skladu sa potrebom organizma. Osim toga može se razviti suvi kašalj, posebno izražen u ležećem položaju, ortopneja ili "srčana astma" (otežano disanje u ležećem položaju, zbog čega ste prisiljeni da spavate u sedećem položaju ili uz potporu nekoliko jastuka). Kašalj se razvija jer telo pokušava da ukloni tečnost koja zaostaje u plućima kako biste mogli nesmetano da dišete. Često su prisutni umor i malaksalost kao i ubrzan rad srca da bi se nadoknadio volumen krvi koji je potrebno isporučiti svim organima. U teškim slučajevima levostrane slabosti srca može doći do značajnog pada krvnog pritiska.

Šta uzrokuje levostranu srčanu slabost?

Stanja koja dovode do slabosti levog srca najčešće su:  srčani udar, insuficijencija mitralnog zaliska  (ventil odgovoran za protok krvi između leve pretkomore i komore; zalistak se nedovoljno zatvara pa krv teče u pogrešnom smeru), urođene anomalije srca i drugo.

Simptomi levostrane srčane slabosti

Otežano disanje (dispneja) samo je jedan od simptoma koji nam ukazuje da leva strana srca ne pumpa krv u skladu sa potrebom organizma. Osim toga može se razviti suvi kašalj, posebno izražen u ležećem položaju, ortopneja ili "srčana astma" (otežano disanje u ležećem položaju, zbog čega ste prisiljeni da spavate u sedećem položaju ili uz potporu nekoliko jastuka). Često su prisutni umor i malaksalost kao i ubrzan rad srca da bi se nadoknadio volumen krvi koji je potrebno isporučiti svim organima. U teškim slučajevima levostrane slabosti srca može doći do značajnog pada krvnog pritiska.

Prepoznajte simptome slabosti leve strane srca:

  • Nedostatak vazduha (dispneja): u naporu dolazi do nedostatka vazduha uz ubrzano disanje;
  • Astma cardiale: 'zveckanje' prilikom disanja ukazuje na nakupljanje vode u plućima (plućni edem);
  • Malaksalost: brzo zamaranje i smanjena fizička kondicija, neke osobe takođe muči i unutrašnji nemir;
  • Kašalj: ako se javlja u toku slabosti leve strane srca, naziva se i "srčani kašalj".

Značajan pad krvnog pritiska: može se javiti u teškim slučajevima levostrane srčane slabosti, ukoliko se javi treba odmah potražiti lekara. Ostali simptomi slabosti leve strane srca su plućni edem i pleuralni izlivi, stanja koja su detaljnije objašnjena u nastavku.

Lečenje levostrane srčane slabosti

Levostrana srčana slabost leči se zavisno od uzroka koji je do nje doveo.

Saznajte više o lečenju srčane slabosti >

Desnostrana srčana slabost

Šta je desnostrana srčana slabost?

O desnostranoj srčanoj slabosti govorimo kada je oslabljena desna polovina srca. U slučaju slabosti desnog srca, desna strana srca ne pumpa pravilno. Jedan od prvih simptoma popuštanja desne strane srca može biti otok članaka na nogama (edem). Čini Vam se da su odjednom cipele za broj manje. Pritiskom na kožu potkolenice, ostaće udubljenje koje se zadržava nekoliko minuta.

Ako je edem oko članaka prvi znak koji ste primetili, nemojte čekati i posetite svog lekara. Ponekad to može biti prvi znak slabosti srca.

Desnostrano zatajivanje srca

Uz to, brzo dobijanje na težini ukazuje na to da se tečnost zadržava u tkivima. Prati ga često noćno mokrenje, probavne smetnje uz gubitak apetita. Nekada možete primetiti plavkastu boju kože (cijanoza), zbog neadekvatnog snadbevanja tkiva kiseonikom. Zaostajanje krvi ispred srca stvara zadržavanje vode u organima i tkivima. Nabrekle vene vrata znak su da dolazi do nakupljanja krvi ispred srca. Takođe, zbog zaostajanja krvi ispred desnog srca razvija se ascites (nakupljanje tečnosti u trbušnoj duplji).

Šta uzrokuje desnostranu srčanu slabost?

Slabost desne strane srca može nastati usled tromboembolije plućne arterije (naglo začepljenje arterije pluća krvnim ugruškom), miokarditisa (upala srčanog mišića), ozbiljne bronhijalne astme, infarkta miokarda koji je zahvatio desnu stranu srca ili čak kao posledica akutne upale pluća.

Šta se dešava ako desna polovina srca ne radi kako treba?

Kod slabosti desnog srca, više krvi dolazi iz cirkulacije nego što oštećena desna komora može da prenese u pluća. Ispred desne pretkomore postoji zastoj iskorišćene (neoksigenisane) krvi. Krv iz plućne cirkulacije se vraća u sistemsku vensku cirkulaciju (gornju i donju šuplju venu, jetru i druge organe trbušne duplje i noge) što se manifestuje u obliku edema, nakupljanja tečnosti u trbušnoj duplji i nabreklih vena vrata.

Simptomi desnostrane srčane slabosti

Ako se radi o hroničnom obliku, simptomi slabosti desnog srca mogu dugo ostati neprimećeni – ali vremenom postaju intenzivniji i jasno uočljivi. Ako je akutni tok bolesti, simptomi se javljaju u kratkom roku. U oba slučaja, lečenje se mora započeti što je pre moguće.

Prepoznajte simptome slabosti desnog srca:

  • otečeni članci, zadnji delovi stopala i noge,
  • brzo dobijanje na težini,
  • začepljeni i prošireni krvni sudovi vrata,
  • učestalo noćno mokrenje,
  • probavne smetnje ili gubitak apetita,
  • plavkasta promena boje kože (cijanoza).

Zaostajanje krvi na periferiji stvara zadržavanje vode u tkivima i organima.

Posledice desnostrane srčane slabosti

Koji god uzrok doveo do popuštanja desne strane srca, zajedničko je to da dolazi do hipoksije (tkivo ne iskorišćava ili nema dovoljnu količinu kiseonika). Posledično dolazi do stezanja malih krvnih sudova pluća, što pak vremenom dovodi do "zadebljanja" tih krvnih sudova i povišenog krvnog pritiska u plućnoj cirkulaciji. Krajnja posledica je razvoj plućne hipertenzije.

Lečenje desnostrane srčane slabosti

Ako se radi o hroničnom obliku, simptomi slabosti desne strane srca mogu dugo proći nezapaženo - ali vremenom postaju intenzivniji i jasno vidljivi. Ako je akutni oblik bolesti, simptomi se javljaju u kratkom roku. U oba slučaja potrebno je započeti lečenje što je pre moguće.

Saznajte više >

Globalna srčana slabost

Vrlo često slabost desne strane srca nastaje kao posledica popuštanja leve strane srca. Kada je levo srce toliko oslabljeno, povećani pritisak prenosi se nazad u pluća što na kraju oštećuje desnu stranu srca. Kada desna strana srca izgubi snagu pumpanja, krv se vraća u vene uzrokujući edeme. Tada govorimo o globalnoj srčanoj slabosti.

Bilo da se radi o desnostranoj, levostranoj ili globalnoj slabosti srca, veoma je bitno da pratite Vaše simptome i držite ih pod kontrolom. Naučite na vreme da prepoznate periode pogoršanja kako biste ih zaustavili na vreme.

li

 

Objašnjenje skraćenica:

  • EF, ejekciona (istisna) frakcija srca
  • HFrEF, slabost srca sa redukovanom ejekcionom frakcijom
  • HFpEF, slabost srca sa očuvanom ejekcionom frakcijom

Literatura:

  1. American Heart Assotiation--srčana slabost. Dostupno na: https://www.heart.org/en/health-topics/heart-failure/what-is-heart-failure/types-of-heart-failure - pristupljeno decembra 2022.
  2. IHeart and stroke foundation- heart failure. Dostupno na: https://www.heartandstroke.ca/heart-disease/conditions/heart-failure - pristupljeno decembra 2022.
  3. MSD priručnik dijagnostike i terapije. Dostuono na: http://msd-prirucnici.placebo.hr/msd-prirucnik/kardiologija/zatajivanje-srca-i-kardiomiopatije/zatajivanje-srca - pristupljeno  decembra 2022.
  4. British heart foundation-heart failure. Dostupno na: https://www.bhf.org.uk/informationsupport/conditions/heart-failure - pristupljeno decembra 2022.
  5. World Heart Federation. Dostupno na: https://world-heart-federation.org/cvd-roadmaps/whf-global-roadmaps/heart-failure/ - pristupljeno decembra 2022.
li
SM2403291185