Čini se da koristite stariju verziju Internet Explorera koja nije podržana. Savetujemo da ažurirate svoj preglednik na najnoviju verziju Microsoft Edgea ili da razmislite o korišćenju drugih preglednika kao što su Chrome, Firefox ili Safari.

Rak dojke
< Razgovor sa lekarom
Vodite računa o sebi >
li

Rak dojke nije učestala pojava među mlađom populacijom žena

Tek jedna od oko 1800 žena životne dobi od 20 do 30 godina dijagnostikuje rak dojke, dok jedna na svakih 230 žena između 30 i 40 godina oboli od raka dojke. Međutim rak dojke jeste najučestaliji malignitet u žena mlađe životne dobi uključujući i reproduktivni period. Samim tim rak dojke je i najučestaliji malingitet koji se javlja kod trudnica. 

 

Kada poredimo celu populaciju mladih žena sa starijim ženama, veći je broj mladih žena kod kojih se bolest otkriva u kasnijem stadijumu bolesti. Razlog za to je da mlade žene nisu obuhvaćene skriningom za otkrivanje raka dojke, a ako se i uradi mamografija tumor nekada ne može da se otkrije jer su dojke ispunjene gustim žlezdanim tkivom koje maskira tumor. Međutim, kod tumora sa dobrim prognostičkim markerima, kao što su veoma pozitivni receptori za estrogen (ER) i progesteron (PR), negativan HER2 status i nizak Ki67 (tzv. luminal A tumori), mlađe životno doba predstavlja faktor loše prognoze. 

Populacija mladih žena sa rakom dojke po definiciji obuhvata žene koje su dijagnostikovale rak dojke do 40. godine života. To je zbog toga što žene ove životne dobi imaju posebne zajedničke probleme, a jedan od njih je neispunjen plan za osnivanjem porodice. Trudnoća je za ove žene važna jer mnoge od njih nisu ostvarile životne planove vezane za osnivanje porodice, dakle mnoge od njih nisu se porađale ili žele da imaju još dece. Međutim, ovde imamo nekoliko pitanja.

 

Da li trudnoća ugrožava zdravlje žene koja je završila inicijalno lečenje karcinoma dojke dijagnostikovanog u ranom stadijumu bolesti?

Svaka žena koja se operiše i tom prilikom odstrani tumor iz dojke i regionalne limfne čvorove više nema aktivnu bolest, ali postoji rizik da se rak dojke povrati. Koliki će biti rizik prevashodno zavisi od broja zahvaćenih limfnih čvorova i biologije tumora. Danas postoje brojni dokazi da trudnoća ne povećava dodatno rizik za povratak raka dojke. To važi i za ER pozitivne i za ER negativne tumore. 

 

Da li žena posle lečenja karcinoma dojke može da zatrudni?

Ovde, opet, postoje dva problema. Prvi je da li primena onkološke terapije koja se primenjuje sa namerom izlečenja, dakle, koja smanjuje rizike za povratak bolesti, može da uzrokuje neplodnost, a drugi je životno doba pacijentkinje koja se suočava sa dugim periodom od 5 do 10 godina primene onkološke terapije posle operacije, kao što je hormonska antiestrogena terapija.

slika

Danas postoje stručni vodiči, prvi put publikovani pre više godina, prema kojima sve žene koje žele da imaju dece posle lečenja raka dojke mogu da, u cilju zaštite plodnosti, zamrznu svoje jajne ćelije ili zametke pre započinjanja lečenja tumora koje može da uzrokuje neplodnost. Osim na ovaj način, zaštita jajnika od štetnog dejstva hemioterapije postiže se istovremenom primenom lekova iz grupe LHRH analoga (kao što je goserelin ili triptorelin) koji dovode do privremenog prekida menstruacije i smanjuju lučenje estrogena iz jajnika. Pokazano je da ove žene imaju manji rizik za nastanak prevremene menopauze i neplodnosti.

Poslednjih godina izvodi se jedna akademska studija od strane Internacionalne grupe za istraživanje raka dojke (IBCSG) koja treba da odgovori na pitanje da li je bezbedan privremeni prekid adjuvantne hormonske terapije zarad trudnoće. Pre više od godinu dana objavljeni su prvi rezultati koji pokazuju da žene koje su primale adjuvantnu hormonsku terapiju oko 2 godine i potom privremeno prekinule lečenje radi trudnoće, da bi nakon porođaja i perioda dojenja ponovo nastavile sa terapijom, nemaju povećani kratkoročni rizik za povratak raka dojke (u periodu od oko 4 godine posle operacije). 

 

li
 

Svaka žena koja se operiše i tom prilikom odstrani tumor iz dojke i regionalne limfne čvorove više nema aktivnu bolest, ali postoji rizik da se rak dojke povrati.

 
li
 
 

Zaključak

Na kraju, lečenje raka dojke u trudnoći je moguće. Cilj onkološkog lečenja u trudnoći je da se ne odlaže započinjanje terapije trudnice, dok se dozvoljava da se plod razvije do termina za porođaj, jer to detetu povećava šanse za dobro zdravlje u životu, u prvom redu bez neuroloških i kognitivnih poremećaja. Onkološka terapija koja može da se sprovede u trudnoći je hirurško lečenje i hemioterapija (od drugog trimestra), shodno vodičima iz ove oblasti.

li

 

Autor: Viši naučni saradnik dr sci. med. Snežana Šušnjar, medikalni onkolog, Institut za onkologiju i radiologiju Srbije

 

Literatura:

 
  1. Matteo Lambertini, et al.  Pregnancy After Breast Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Clin Oncol 2021; 39(29):3293-3305.
  2. Lambertini M, et al Fertility preservation and post-treatment pregnancies in post-pubertal cancer patients: ESMO Clinical Practice Guidelines. An Oncol 2020; 31(12):1664-78.
  3. Partridge AH, et al. Interrupting Endocrine Therapy to Attempt Pregnancy after Breast Cancer. N Engl J Med 2023;388:1645-56.
  4. S. Loibl et al. ESMO Expert Consensus Statements on the management of breast cancer during pregnancy (PrBC). An Oncol 2023;34(10):849-66. 
 
Povratak na vrh
li
FA-11220429